Επινεφριδεκτομή

Ο ρόλος των επινεφριδίων

Τα επινεφρίδια είναι δύο και βρίσκονται στον άνω πόλο κάθε νεφρού. Έχουν σχεδόν τριγωνικό σχήμα, μέγεθος αντίχειρα και ζυγίζουν περίπου 5 γραμμάρια το καθένα. Αποτελούν μέρος του ενδοκρινικού συστήματος, εκκρίνουν ορμόνες απαραίτητες για τη ζωή, αλλά η καλή λειτουργία του οργανισμού μπορεί να εξασφαλιστεί και με την ύπαρξη ενός μόνο αδένα. Το εξωτερικό τμήμα του αδένα, δηλαδή το περίβλημα του ονομάζεται φλοιός των επινεφριδίων και εκκρίνει:

• Κορτιζόλη που επηρεάζει κυρίως την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα.
• Αλδοστερόνη: που ρυθμίζει τα επίπεδα νατρίου και καλίου στο αίμα.
• Μερικές από τις γενετικές ορμόνες κυρίως την τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα.
• Το εσωτερικό τμήμα του αδένα ονομάζεται μυελός των επινεφριδίων και εκκρίνει:
• Κατεχολαμίνες (αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη) που αποτελούν τις ορμόνες του στρες και τροποποιούν την καρδιακή ροή και την αρτηριακή πίεση.

Ενδείξεις επινεφριδεκτομής

Οι παθήσεις των επινεφριδίων είναι σχετικά σπάνιες. Οι κύριες ενδείξεις για την επινεφριδεκτομή είναι:

1. Η ορμονική υπερέκκριση που είναι υπεύθυνη για διάφορες ασθένειες, ανάλογα με την αντίστοιχη ορμόνη.
   • η νόσος του Cusching για την κορτιζόλη, που χαρακτηρίζεται από παχυσαρκία (ειδικά του προσώπου και του κορμού), υψηλή τιμή σακχάρου στο αίμα, υπέρταση, ανωμαλίες της εμμήνου ρύσεως, εύθραυστο δέρμα και ραγάδες. Οι περισσότερες περιπτώσεις συνδρόμου Cushing προκαλούνται από μικρούς όγκους στην υπόφυση και δεν αντιμετωπίζονται αφαιρώντας τα επινεφρίδια. Η βλάβη των επινεφριδίων εξηγεί περίπου το 20% των περιπτώσεων του συνδρόμου Cushing
   • σύνδρομο Conn για την αλδοστερόνη, που εκδηλώνεται με υψηλή αρτηριακή πίεση και χαμηλά επίπεδα καλίου στο αίμα. Σε ορισμένους ασθενείς παρατηρείται ως επακόλουθο αίσθημα κόπωσης και συχνουρία
   • γενετικά σύνδρομα για τις ορμόνες του φύλου
   • φαιοχρωμοκύττωμα για τις κατεχολαμίνες, με κύρια συμπτώματα την πολύ σοβαρή υπέρταση, έντονο πονοκέφαλο, υπερβολική εφίδρωση, ανησυχία, αίσθημα παλμών και επιτάχυνση καρδιακού ρυθμού που μπορεί να διαρκέσει από λίγα δευτερόλεπτα έως αρκετά λεπτά.
2. Μια μεμονωμένη μετάσταση στον επινεφρίδιο.
3. Ένας κακοήθης όγκος των επινεφριδίων. Ο καρκίνος του επινεφριδίου (φλοιός των επινεφριδίων) είναι σπάνιος, πρόκειται συνήθως για όγκους μεγάλους κατά τη στιγμή της διάγνωσης. Αυτοί οι όγκοι συνήθως αφαιρούνται με ανοιχτή χειρουργική επέμβαση.
4. Το incidentaloma (τυχαίωμα) που είναι μία υπερτροφία των επινεφριδίων που ανακαλύπτεται τυχαία σε απεικονιστικό έλεγχο και μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου. Μία μάζα που βρέθηκε τυχαία στον επινεφρίδιο μπορεί να ανήκει σε έναν από τους τύπους όγκων που περιγράφονται παραπάνω ή μπορεί να μην παράγει καθόλου ορμόνες. Η χειρουργική αφαίρεση ενός μη λειτουργικού όγκου των επινεφριδίων (που δεν εκκρίνει ορμόνες) ενδείκνυται εάν το μέγεθος του όγκου υπερβαίνει τα 4-5 εκατοστά και σε συνάρτηση με την ηλικία του ασθενούς ή εάν υπάρχει υποψία κακοήθειας.

Είδος και προετοιμασία επέμβασης

Η επινεφριδεκτομή εκτελείται σχεδόν πάντα λαπαροσκοπικά, είτε ενδοπεριτοναϊκά είτε οπισθοπεριτοναϊκά ανάλογα με το ιστορικό του ασθενούς και το μέγεθος του επινεφριδίου. Γενικά δεν απαιτείται η τοποθέτηση παροχέτευσης. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί προεγχειρητική προετοιμασία για τον έλεγχο των συμπτωμάτων του όγκου, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση. Οι ασθενείς με φαιοχρωμοκύτωμα θα πρέπει να ξεκινήσουν συγκεκριμένη θεραπεία αρκετές ημέρες πριν από τη χειρουργική επέμβαση για να ελέγξουν την αρτηριακή τους πίεση και τον καρδιακό ρυθμό. Στην περίπτωση όγκου που εκκρίνει αλδοστερόνη, ελέγχεται το κάλιο στον ορό και συνταγογραφείται συμπλήρωμα καλίου εάν το επίπεδο είναι χαμηλό. Για το σύνδρομο Cushing, χορηγείται συμπληρωματικά κορτιζόνη την ημέρα της επέμβασης.

Μετεγχειρητική φροντίδα

Μετεγχειρητικά για ένα φαιοχρωμοκύτωμα, η εισαγωγή στη μονάδα εντατικής θεραπείας μπορεί να είναι απαραίτητη για την παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης. Οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε εγχείρηση για έναν όγκο που εκκρίνει αλδοστερόνη θα πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα καλίου στον ορό τους και μπορεί να χρειαστεί να συνεχίσουν τη θεραπεία για την αρτηριακή υπέρταση. Για όγκους που εκκρίνουν κορτιζόλη, απαιτείται αγωγή με υδροκορτιζόνη για αρκετό χρονικό διάστημα μετά τη χειρουργική επέμβαση έως ότου το έτερο επινεφρίδιο επιστρέψει σε φυσιολογική λειτουργία.
Συνήθως οι ασθενείς λαμβάνουν εξιτήριο την δεύτερη μετεγχειρητική ημέρα.

Κίνδυνοι και επιπλοκές

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η χειρουργική των επινεφριδίων εξελίσσεται χωρίς επιπλοκές. Ωστόσο, οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει έναν αριθμό κινδύνων και επιπλοκών, οι οποίες καταρχάς σχετίζονται με τη γενική κατάσταση του ασθενούς και την αναισθησία. Θα σας εξηγηθούν κατά τη διάρκεια της προεγχειρητικής εξέτασης από τον αναισθησιολόγο ή τον χειρουργό και είναι δυνατόν να συμβούν σε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση.

Επιπλοκές που σχετίζονται άμεσα με τη χειρουργική επέμβαση είναι σπάνιες, αλλά πιθανές.

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης: αιμορραγία που μπορεί να απαιτεί μετάγγιση, υπέρταση ή αντίθετα, πτώση της αρτηριακής πίεσης (ειδικά σε περίπτωση φαιοχρωμοκυτtώματος), τραυματισμός σε κάποιο όργανο, ιδίως του νεφρού που μπορεί να απαιτήσει παρέμβαση στο νεφρό (μερικές φορές την αφαίρεσή του).

Μετά την επέμβαση: αιμάτωμα ή αιμορραγία που μπορεί να απαιτεί επανεπέμβαση, φλεβοθρόμβωση ή πνευμονική εμβολή (προληπτική χορήγηση αντιθρομβωτικών), καθυστέρηση στην επανέναρξη της εντερικής λειτουργίας.